Waarom een afstandsverklaring voor pensioen niet werkt
Veel bedrijven met een pensioenregeling bij een verzekeraar of PPI melden hun personeel lang niet altijd aan. Soms wordt het vergeten. Echter vaker verkeren bedrijven in de veronderstelling dat dit niet “nodig” is. Bijvoorbeeld omdat de werknemer afstand heeft gedaan van pensioen. De werknemer heeft dan meestal een afstandsverklaring getekend.
In dit artikel leggen wij uit waarom iedereen aangemeld dient te worden voor de pensioenregeling. Een bedrijf dat zijn werknemers niet aanmeldt, loopt een groot risico!
Direct naar:
- Contractbreuk
- Inzicht is essentieel
- Voordeel werkgever
- Kan je je bedenken?
- De rol van de accountant
- Contact
Pensioenregeling; contractbreuk
Strikt genomen heeft de werkgever een contract met de pensioenuitvoerder. De contractuele bepalingen zijn vastgelegd in de uitvoeringsovereenkomst. Hierin staat ook de verplichting om alle werknemers die onder de deelnemersomschrijving van de pensioenregeling vallen, aan te melden. Als de werkgever een werknemer niet aanmeldt, dan pleegt de werkgever contractbreuk met de pensioenuitvoerder op het moment dat hij een afstandsverklaring accepteert. Een contractbreuk is het niet nakomen van een overeenkomst. Contractbreuk is vastgelegd in artikel 6:74 BW.
Standpunt van de Nederlandse Bank (DNB)
Het standpunt van DNB, op basis van de Pensioenwet, is dat “het niet zo kan zijn dat een werknemer geen pensioenuitkering krijgt, omdat een werkgever verzuimt om de werknemer aan te melden”. Als de werkgever een werknemer niet aanmeldt dan moet de verzekeraar of PPI in principe het pensioen uitkeren als deze zich meldt. Deze schade zal de verzekeraar of PPI verhalen op de werkgever.
Deze zienswijze vloeit voort uit de gedachte van de Pensioenwet. Dat zowel de werkgever als de pensioenuitvoerder hun verantwoordelijkheid nemen om te voorkomen dat er in het gegevensverkeer iets misgaat. Overigens is dit een uitleg van wetgeving door de toezichthouder waarover tussen pensioenjuristen veel argumenten zijn uitgewisseld. Uiteindelijk is het de rechter die de wet moet uitleggen, maar voor zover ons bekend, zijn hierover nog geen juridische procedures gevoerd.
De totstandkoming van onze pensioenregeling was een mooi en goed traject. De stappen waren duidelijk, wat leidde tot een helder en vlot proces.
Inzicht is essentieel
Vaak hebben personeelsleden, die een afstandsverklaring hebben getekend, geen idee waar ze werkelijk afstand van doen. Zo doen ze niet alleen afstand van ouderdomspensioen, maar van alle elementen in een pensioenregeling. Zoals het nabestaandenpensioen en de premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid.
Vaak kan een werknemer het belang van een pensioenregeling niet overzien en doet daardoor te snel afstand van pensioen. Wij rekenen werknemers die afstand willen doen van pensioen voor, dat de contante waarde van het pensioen vele tienduizenden euro’s zijn en vaak nog veel meer oplopend tot 300.000-400.000 euro. De berekening van deze materialiteit en de juiste vastlegging in een afstandsovereenkomst is essentieel. Zolang een werknemer zich hier niet of onvoldoende van bewust is, kan hij/zij een beroep doen op dwaling (BW 6:228).
Het is goed voorstelbaar dat een werknemer, nadat deze al jaren uit dienst is, zijn “gemiste” pensioenopbouw gaat opeisen bij de verzekeraar. Als de werknemer redelijkerwijs kan aantonen dat hij had moeten deelnemen in de pensioenregeling, zal de verzekeraar het pensioen alsnog uitkeren. Deze schade zal de verzekeraar verhalen op de oude werkgever. Dit betekent dat de werkgever met terugwerkende kracht opdraait voor de gemiste pensioenpremies en het rendement daarvan. Daar kan het bedrijf failliet aan gaan!
Voordeel voor de werkgever
Indien het tot een rechtszaak komt, kan de rechter zich afvragen waarom de werkgever akkoord is gegaan met de afstandsverklaring. De verdediging van de werknemer zou dan uitgebreid in kunnen gaan op het voordeel wat de werkgever gehad heeft. Omdat de werkgeversbijdrage van het pensioen kwam te vervallen. Jurisprudentie wijst uit dat een afstandsverklaring bepaald geen vrijwaringsbewijs is voor de werkgever.
Wat als de werknemer zich ‘niet zo lekker voelt’ en zich bedenkt?
Het kan voorkomen dat een werknemer een afstandsverklaring heeft getekend en jaren later “tot inkeer” komt en alsnog opgenomen wil worden in de pensioenregeling. Bij het aangaan van het pensioencontract wordt iedereen zonder meer geaccepteerd, ongeacht zijn/haar gezondheid. De verzekeraar moet iedereen accepteren. Indien de werknemer zijn besluit om niet mee te doen herziet, dan mag de verzekeraar wel degelijk keuren.
Technisch kan de werknemer op grond van de uitvoeringsovereenkomst bij arbeidsongeschiktheid uitgesloten worden. Dit kan niet in de pensioenovereenkomst die tussen werknemer en werkgever is gesloten! In de pensioenovereenkomst is het verboden om chronisch zieke werknemers te discrimineren. Dit heeft tot gevolg dat de werknemer in de pensioenregeling wordt opgenomen en dat de verzekeraar de schade gaat verhalen op de werkgever.
De werknemer heeft drie “troeven” in handen die hij kan inzetten:
- een vordering tot schadevergoeding op grond van wanprestatie
- op grond van de onrechtmatige daad
- vernietiging van de afstandsverklaring op grond van de wilsgebreken
Pensioenregeling; de rol van de accountant
De accountant moet weten dat er een pensioenregeling is. Hij moet ook weten hoeveel personen in de pensioenregeling opgenomen zijn en hoeveel personen er werkzaam zijn binnen het bedrijf. Bij verschillen zal hij dit moeten melden onder de risico’s welke beschreven kunnen worden bij “niet uit de balans blijkende verplichting van materiële aard”. Er is immers een contract met een verzekeraar en houdt de werkgever zich aan het contract? In de praktijk zien we dat ook hier te snel aan wordt voorbij gegaan. Ook de accountant zal moeten wijzen op de risico’s van een afstandsverklaring.
Pensioencommunicatie, de stap naar waarde!
Voor werknemers is pensioen ver weg, ingewikkeld en abstract. Toch is het belangrijk om na te denken over hun financiele toekomst. Hierbij komt pensioencommunicatie om de hoek kijken! Alles weten over een goede pensioencommunicatie? Bekijk onze pdf over pensioencommunicatie!
