Is collectief pensioen verplicht?
Een veel gestelde vraag is: ”Is collectief pensioen verplicht?” Het korte antwoord is ja! Wel kent het enkele uitzonderingen. Met enige nuance kennen we een paar scenario’s. Welk scenario hoort bij jou?
Historie van het pensioenstelsel
De basis voor ons pensioenstelsel kwam tot stand in 1957 door minister Drees. Zijn kabinet zorgde voor de AOW. Dit is een omslagstelsel waar jonge werkende mensen betalen voor de AOW gerechtigde mensen. Destijds wisten de leiders al dat de AOW alleen niet voldoende zou zijn om een goede oude dag te hebben. De AOW is momenteel in 2024 voor een alleenstaande €19.346 per jaar en voor een gehuwde €13.158 (maal twee). Veel jaren geleden kwamen de werkgeversorganisaties, werknemersorganisaties en de staat tot een overeenkomst waarbij de start werd gemaakt voor een collectief pensioen bovenop de AOW. Hiermee is collectief pensioen ook verplicht geworden in bepaalde bedrijfstakken.
Het voordeel van pensioenfondsen in het algemeen zit hem in het collectieve karakter. Dit betekent lagere kosten, betere spreiding van de beleggingen en ook (mogelijk) hogere opbrengsten.
Een nadeel is dat het vaak om een doorsnee premie gaat. Dit betekent een vast percentage van de loonsom voor iedereen. Het gevolg is dat jongeren te veel betalen en ouderen te weinig. Daarnaast is in het pensioenakkoord van juni 2019 overeengekomen dat deze solidariteit los wordt gelaten. Concreet zal dit betekenen dat jongeren dus relatief minder gaan betalen en ouderen wat meer. Ook zal het middelloonstelsel omgezet worden naar een nieuw systeem. Middelloon geeft betrekkelijk veel zekerheid voor de werknemer. Deze zekerheden worden losgelaten door de Wet Toekomst Pensioenen (WTP).
Wel of niet een pensioenfonds?
De vraag is altijd of je wel of niet onder een pensioenfonds valt. En waarom val je wel of niet onder een pensioenfonds? Er zijn twee beoordelingscriteria die beslissend zijn; de persoonlijke werkingssfeer en de materiële werkingssfeer.
De persoonlijke werkingssfeer
Deze werkingssfeer gaat over de arbeid die de mensen binnen jouw bedrijf verrichten. Afhankelijk van het pensioenfonds kunnen ze een urencriterium of een omzet criterium handhaven. Bovendien is het van belang om hier secure berekeningen op los te laten.
De materiële werkingssfeer
Deze werkingssfeer gaat over de bezigheden van het bedrijf. Dus het karakter van het bedrijf en datgene wat het bedrijf produceert in materieel of diensten.
Verder wordt het één en ander beschreven in de Staatscourant. Hier staan de insluitings- en uitsluitingscriteria beschreven. Vaak is het zaak om meerdere Staatscouranten door te worstelen om te zien of een bedrijf onder een bedrijfstakpensioenfonds valt of niet. Na zo’n onderzoek heb je vervolgens antwoord op de vraag: is collectief pensioen verplicht of niet?
Collectief pensioen valt onder een bedrijfstakpensioenfonds
Een bedrijfstakpensioenfonds is een pensioenfonds voor mensen die in een bepaalde bedrijfstak werken. Voorbeelden hiervan zijn de bouw en de detailhandel. Deelname aan een bedrijfstakpensioenfonds is vaak verplicht. Bovendien is dit vastgelegd in de wet verplichte deelneming in een bedrijfstakpensioenfonds (2000). Hierop bestaan echter ook uitzonderingen.
De pensioenregeling van een bedrijfstakpensioenfonds is dus afgestemd op de kenmerken en ook op het karakter van de bedrijfstak.
Het voordeel van een bedrijfstakpensioenfonds is dat de hele bedrijfstak aangesloten is bij hetzelfde pensioenfonds. Dit zorgt ervoor dat de (loon) kosten dus gelijk zijn en er geen concurrentie plaatsvindt op basis van de belangrijke arbeidsvoorwaarde pensioen. Als duidelijk is dat je onder een cao valt met een verplichtstelling voor pensioen, is collectief pensioen verplicht.
Voorbeelden zijn PFZW (zorg), BPF (bouw), PMT (metaal) , ABP (overheid en onderwijs)
Je valt onder een bedrijfspensioenfonds
Een bedrijfspensioenfonds is opgericht door een bedrijf om te voorzien in het pensioen van haar werknemers. Voor ieder pensioenfonds geldt dat deze moet voldoen aan een groot aantal regels zoals beschreven in de pensioenwet. Gezien de opstart- en jaarlijkse kosten van een pensioenfonds, is een bedrijfspensioenfonds alleen interessant voor grote ondernemingen. Een bedrijfspensioenfonds wordt ook wel een ondernemingspensioenfonds genoemd. Voorbeelden zijn: Unilever pensioenfonds, KLM pensioenfonds en het Philips pensioenfonds.
Je valt nergens onder
Vaak is het zo, dat de accountant zegt (of bepaalt) dat je niet onder een pensioenfonds valt. Toch is het altijd de vraag of je daadwerkelijk niet onder een pensioenfonds valt… Wij zoeken dit dan graag voor je uit. Ook leggen wij dit vast in een rapport. Zo een rapport heet “werkingssfeeronderzoek” . Een werkingssfeeronderzoek geeft duidelijk antwoord op de vraag “is collectief pensioen verplicht?”.
Heb jij verder nog vragen wat betreft collectief pensioen? Of andere pensioen gerelateerde zaken? Neem dan contact met ons op!
Pensioencommunicatie, de stap naar waarde!
Hoeveel pensioen kan jouw werknemer verwachten en wanneer? Wat als de AOW-datum en de pensioenleeftijd niet op elkaar aansluiten? Wat zijn de risico’s van de pensioenregeling en welke keuzemogelijkheden heeft de werknemer? Alles weten over een goede pensioencommunicatie? Bekijk onze pdf over pensioencommunicatie!
